هنر

بهره مندی از معماری متداول در امپراطوری روم به عنوان محل اجتماع مؤمنان مسیحی، چیزی جز همان نسبت میان ماده و صورت در هنر مسیحی نیست. زیرا صورت نوعی جدید، اصل کلی طراحی کلاسیک یونان و روم را در بناهای مسیحیان اولیه فرو ریخت تا بنایی که محل تجمع مشرکین و خدایان ایشان بود، به محل پاکی، پاکیزگی و تجلی امر قدسی که آدمی را از جهان خاکی می کُند و تعالی می بخشد، تغییر یابد. در فراشد بسط ایمان مسیحی، سمبولیسم دینی بر فکر معماران کلیسا نیز تسری می یابد.

هنر صدر مسیحیت- اساطیر که به عقیده میرچالیاده در عصری، حافظ پیوند یا وسیله ارتباط با جهان وعالم فوق انسانی بودند، و از طریق الهام و انکشاف بر زبان شاعران و کاهنان، متجلی می‌شدند و در اعتقاد مردم دائماً متذکر به دنیای علوی و متعالی قدسیان بودند و به هستی بشر معنی می بخشیدند، سرانجام، حقیقت و باطن خویش را از دست دادند و در پشت حجاب اسم متافیزیک یونانی نهان شدند.

هنر با داشتن‌ رابطه‌ای‌ ذاتی‌ و طبیعـی‌ با حقیقت‌ و زیبایی‌ و نیز حساسیت‌های‌ انسانی‌، ممكن‌ است‌ تجربه‌ای‌ دینی‌ را در پی‌ آورد. روابط‌ دین‌ و هنر همیشه‌ آكنده‌ از ابهام‌، جدل‌ و تنوع‌ بوده‌ است‌. دست‌كم‌ پنج‌ روش‌ برای‌ تعریف‌ این‌ رابطه‌ها وجود دارد: اقتدارگرایانه‌، تقابلی‌، دوسویه‌، جدایی‌خواهانه‌ و یكپارچه‌.

رسم صلیب از قرن چهارم میلادی تا چند سده، مضمون اصلی یا موتیف محوری در نگارگری غرب بوده و تکامل هنر نقاشی را دست کم تا سده های میانه، می توان با سیر این فن سنجید و مترادف شمرد.

پیام‌ ایمان‌، افزون‌ بر اینكه‌ در قالب‌ آموزه‌های‌ نظری‌ و الهیاتی‌ درآمده‌، در كسوت‌ كشفیات‌ و مكاشفات‌ زیباشناسانه‌ هم‌ جلوه‌ كرده‌ است‌. بر این‌ قرار می‌توان‌ مظاهر متنوعی‌ از شاخه‌های‌ مختلف‌ هنری‌ یافت‌ كه‌ هر یك‌ به‌ فراخور، تصویر و تمثالی‌ از این‌ مقوله‌ ارجمند، عرضه‌ كرده‌اند.