جامعه‌شناسی

جامعه ایران در دو دهه اخیر شاهد تحولی زیرپوستی و تدریجی اما بنیادین در حوزه روابط صمیمی و جنسی بوده‌است تا آن حد که گروهی این تحول را تا حد یک انقلاب نیز ارتقا داده‌اند. آیا این تحول در رفتار و هنجارهای جنسی، چنان که مسئولان حکومتی می‌گویند محصولی وارداتی از غرب است یا دلایل دیگری دارد؟ زمینه‌ها و پیامدهای این تحول رفتاری چیستند؟

از دیدگاه ماکس وبر ريشه عميق پيروزی «روحيه سرمايه داری» را باید در مذهب پروتستان یافت که با تاکيد بر زهد تلاش، کار را مقدس ترين وظيفه انسان برای برخورداری از فيض خداوندگار ميشناسد و مومنان را فرا می خواند که در راه قربت به ذات الهی، به تکاپو برای شکوفا شدن در حرفه ای که برگزيده اند، روی آورند. در تفسير مبتنی بر نظريات «فرهنگ گرايانه» از واپس ماندگی ایران، دین اسلام و قلمرو شعر و شاعری از مقولات مطرح بوده‌اند.

وقتی شاهد جنایات و قساوت‌های همچون کشتارهای گروه تروریستی داعش هستیم این پرسش مدام مطرح می‌شود که انسان چطور قادر است چنین دهشت‌هایی پدید آورد؟ پیتربرگر معتقد است نه می‌بایست به طبیعت انسان خیلی خوش‌بین بود و نه به امکان تغییر او خیلی بدبین. طبیعت انسان، هر چه که باشد، به انسان‌ها اجازه می‌دهد عشق بورزند و آدم بکشند. مذهب نیز می‌تواند افراد را به انجام هم نیک‌خواهی و هم نفرت تحریک و تهییج کند. آگاهی به این امر چه تغییری در طرح مسئله و رویکرد ما ایجاد می‌کند؟

به گفته مدیرکل دفتر مطالعات و رصد فرهنگی معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی شاخص «عامل بودن» به دین در جامعه پایین آمده است. داود میرزایی گفته است که وضعیت‌ دینداری جامعه، به خصوص جوانان را، با رویکردی به نام «بی‌شکلی دین‌ورزی» می‌توان تبیین و تشریح‌ کرد.

چرا در ایران پرونده‌های جرم رو به افزایش است؟ چه عواملی در این افزایش دخیل هستند؟ آیا بنا به ادعای مقامات که جامعهٔ ایران را جامعه‌ای دینی و مقامات کشور را پاک و الهی معرفی می‌کنند نباید انتظار کاهش جرائم را داشت؟